هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) به اختصار HA که با نام هیالورونان نیز شناخته می شود،‌ یک گلیکوزآمینوگلیکان فاقد سولفات است که به مقادیر زیاد در بافت های پیوندی،‌پوششی و عصبی بدن و نیز در مایع موجود در چشم ها یافت می شود. HA به طور طبیعی در ماتریکس برون سلولی حضور دارند و نقش های زیادی از جمله روان کنندگی را ایفا می کنند. برای مثال هیالورونیک اسید در مایع میان مفصلی به افزایش ویسکوزیته‌ و روان کنندگی این مایع کمک می کند. مایع میان مفصلی از ساییدگی استخوان ها در مفاصل جلوگیری می کند.

• ترکیب شیمیایی: (C₁₄H₂₁NO₁₁)_n

• pH: از ۵ تا ۸ متغیر

• محلول در آب

• خانواده: گلیکوزآمینوگلیکان فاقد سولفات

• نام اختصاری: HA

هیالورونیک اسید در پوست

HA به طور طبیعی در پوست به عنوان یک فاکتور آبرسان طبیعی (NMF-Natural Moisturizing Factor) حضور دارد. بیشترین تراکم HA در پوست، در لایه‌ی درم و در ماتریکس برون سلولی است. سلولهای پوستی ما بطور طبیعی HA تولید می کنند تا علاوه بر حفظ میزان رطوبت پوست،‌ به روند حرکت سلول های پوستی در لایه ها و طبقات پوست، جایگزینی سلول های جدید و پوست ریزی در طبقه‌ی disjunctum و نیز به روند بهبود زخم ها کمک کند. در درم نیز هیالورونیک اسید، ساخت کلاژن توسط فیبروبلاست ها را تسهیل می کند. با افزایش سن و با دخالت عوامل تهاجمی محیطی به ویژه اشعه‌ی فرابنفش خورشید، مقدار کمی از این ماده در صورت ما تولید می شود و مقدار تولید آن در پوست دائما روند نزولی دارد. نشانه های حساسیت، عدم درخشندگی، خطوط ریز، بافت و شالوده ناهمگون از جمله علائم کمبود HA هستند.

چقدر از HA مورد نیاز ما در بدن ساخته می شود؟

هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) برای حفظ رطوبت پوست حیاتی است؛ دکتر مریم زمانی متخصص زیبایی می‌گوید:

این ماده می‌تواند از طریق مکانیسم های وابسته به رادیکال های آزاد که توسط عواملی نظیر تابش UV ایجاد می شوند تجزیه شود. با استعمال موضعی، این ماده به آبرسانی پوست کمک کرده و همانند یک مرطوب کننده در جهت حفظ رطوبت پوست عمل می کند.

پس با در نظر گرفتن تمام این مطالب، نتیجه این است که مانند ویتامین هایی نظیر ویتامین D، باید HA مورد نیاز بدن، از خارج از بدن تامین شود و جایگاه ویژه ای در روتین روزانه‌ی پوستی دارد. اما چگونه و از کجا این مهم را برای پوست خود فراهم کنیم؟ در اینجا هر چیزی که باید درباره این ماده مهم برای مراقبت از پوست بدانید و اینکه دقیقا چرا باید اسید هیالورونیک در برنامه عادی زیبایی پوست گنجانده شود ارائه شده است.

دیا فولی می گوید:

HA به طور طبیعی در بدن تولید می شود. این ماده به عنوان عاملی برای جذب رطوبت عمل می کند و به سلولهایتان در نگهداری آب کافی کمک می کند، به طوری که پوستتان هیدراته، فربه و سالم به نظر آید.

شاید این نسبت برایتان جالب باشد: فقط یک گرم HA این توانایی تحسین برانگیز را دارد که تا شش لیتر آب را نگه دارد (بله درست خواندید، شش لیتر!). به این رقم، توانایی تنظیم هوشمند رطوبت سلولها را اضافه کنید (تا سلولها در آب غرق نشوند و از طرفی دهیدراته نیز نباشند)؛ بنابراین، با یک ترکیب هوشمند سر و کار داریم.

چرا اسید هیالورونیک عضوی جدایی ناپذیر از روتین روزانه‌ی پوستی است؟

همانطور که پیشتر گفتیم، عموما در بدن HA به میزان کافی تولید نمی‌شود و باید آن را با عوامل بیرونی و تکمیلی تامین کرد. در صورتی که بالانس HA در بدن برقرار باشد، هیدراتگی پوست به میزان ایده‌آل می‌رسد و موارد زیر در پوست قابل رویت خواهند بود:

1.  پوست به اندازه کافی هیدراته می شود و در نتیجه پوستی نرم، فربه و بالش مانند خواهید داشت که شاداب تر و  درخشان تر به نظر خواهد رسید. سری به اینستاگرام رابوطب بزنید.
2. زمانی که پوست هیدراته است، خطوط ریز و چروک (حتی چروک عمیق) ناپدید می شوند. بنابراین، این ماده یک ترکیب عالی برای کسانی است که دلتنگ پوستی شاداب و جوان هستند.
3. همانطور که دیا فولی می گوید: “اسید هیالورونیک برای هر نوع پوستی موثر است، حتی پوست حساس و شکننده و یا افراد دارای پوست چرب در ناحیه صورت”. احتمال واکنش های آلرژیک به HA بسیار بسیار کم است.
4. تحقیقات اخیر نشان می دهند که اسید هیالورونیک دارای خواص آنتی اکسیدان است و می ‌تواند به عنوان یک سپر محافظ در برابر رادیکال های آزاد عمل کند که تحت کنترل ما قرار ندارند (برای مثال، آلاینده ها و سایر عوامل تهاجمی). بنابراین در صورت بالانس HA در بدن، پوستتان کمترین میزان جذب آلودگی را خواهد داشت.

آیا اسید هیالورونیک اسید تحت هر شرایطی بی‌خطر و ایمن است؟

بله!

فریب اسمش را نخورید! برخلاف برخی از اسیدها، اسید هیالورونیک پوست را خشک نمی کند و در زمان استفاده موضعی با دوره نقاهت همراه نیست.

دکتر زمانی می گوید: HA با سایر اسیدهایی که برای لایه برداری پوست استفاده می شوند تفاوت دارد. این ماده طبیعی و دارای قدرت چسبندگی بالا برای جذب رطوبت، با ملایمت و تا جایی که نیاز است پوستتان را هیدراته می کند.

آیا امکان بروز حساسیت با مصرف HA وجود دارد؟

این احتمال تقریبا صفر است. هیالورونیک اسید به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و هیالورونیک اسیدهایی که از خارج از بدن و از طریق مکمل‌های دارویی، سرم‌ها و… تامین می‌شود نیز غالبا از منابع جانوری تامین می‌شوند و هیچ تفاوت ساختاری با HA تولید شده در بدن ندارد بنابراین هیچ واکنش آلرژیکی در پی نخواهد داشت.

از کجا بدانیم که پوستمان به اسید هیالورونیک بیشتری نیاز دارد؟

اگر درباره پیری نگرانید:

همانطور که پیر می شویم، مقدار تولید اسید هیالورونیک در سلولهای پوست کاهش می یابد و روند جایگزینی اجزای پوست کندتر می شود- در این زمان است که خطوط ریز، چروک و پوست زبر پدیدار می‌شود. با توجه به نحوه و محل اثرگذاری HA، در صورت بروز علائمی نظیر:

• دهیدراتگی
• چروک های ریز
• از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست
• زبری پوست
• از دست رفتن شادابی و درخشندگی پوست
• سن بالای ۳۰

حتما هیالورونیک اسید را در روتین روزانه‌ی پوستی خود قرار دهید

دیا از آزمایشگاه ایندید و همینطور دکتر زمانی می گویند که رطوبت پوست می تواند با افزایش سن بطور چشمگیری کاهش یابد. این امر باعث می شود، پوست حالت ارتجاعی خود را از دست بدهد و نشانه های پیری در پوست پدیدار شود. HA به عنوان نوشدارو نهایی برای پوستتان عمل می کند.

نمونه پوست دهیتدراته که خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده (کمبود اسید هیالورونیک)

7 مزیت شگفت انگیز هیالورونیک اسید برای پوست

1. تقویت سلامتی و بهبود نرمی پوست

مکمل های HA می توانند به بهبود نرمی پوستتان کمک کنند.

تقریبا نیمی از اسید هیالورونیک بدنتان در پوست قرار دارد که با چسبیدن به مولکولهای آب به حفظ رطوبت کمک می کند.

با این حال، فرآیند طبیعی پیری و قرارگیری در معرض عواملی نظیر تابش فرابنفش خورشید، دود سیگار و آلودگی می تواند مقدار اسید هیالورونیک پوست را کاهش دهد.

مصرف مکمل های اسید هیالورونیک ممکن است با ارائه مقادیر اضافی از این ماده به بدنتان و وارد شدن آن در داخل پوستتان به تضعیف این روند کمک کند.

نشان داده شده است که دوز 240-120 میلیگرم/ روز بمدت حداقل یک ماه بطور معناداری رطوبت پوست را افزایش داده و خشکی پوست بزرگسالان را کاهش می دهد.

پوست هیدراته ظهور چروک را نیز کاهش می دهد که ممکن است توضیحی برای مطالعاتی باشد که نشان می دهند مکمل اسید هیالورونیک می تواند باعث نرم تر شدن پوست شود.

زمانی که برای سطح پوست استعمال می شود، سرم هیالورونیک اسید می تواند چروک، سرخی و درماتیت را کاهش دهد.

حتی برخی از درماتولوژیست ها برای حفظ قوام و جوانی پوست پرکننده های اسید هیالورونیک را تزریق می کنند.

خلاصه

مکمل های اسید هیالورونیک می توانند رطوبت پوست را افزایش دهند و ظهور خطوط ریز و چروک را کاهش دهند. درمانهای موضعی می توانند سرخی و درماتیت را کاهش دهند در حالی که تزریقات اسید هیالورونیک می توانند باعث بهبود قوام پوست شوند.

2. HA می تواند التیام زخم را تسریع کند

اسید هیالورونیک در التیام زخم نیز نقش مهمی ایفاء می کند.

این ماده بطور طبیعی در پوست وجود دارد ولی زمانی که صدمات نیازمند ترمیم وجود دارند غلظت آن افزایش می یابد.

اسید هیالورونیک از طریق تنظیم میزان التهاب و فرستادن سیگنال به بدن برای ساخت عروق خونی بیشتر در نواحی آسیب دیده به تسریع التیام زخم کمک می کند.

استفاده از اسید هیالورونیک در محل زخم های پوستی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان تسریع التیام و کاهش درد را نشان داده است.

همچنین، اسید هیالورونیک خواص ضد- باکتریایی دارد، بنابراین اگر مستقیما برای زخم های باز استفاده شود می تواند ریسک عفونت را کاهش دهد.

به علاوه، اسید هیالورونیک برای مقابله با بیماری لثه موثر است، سرعت التیام پس از جراحی دندان را تسریع می کند و زمانی که بصورت موضعی در دهان استفاده می شود زخم های دهانی را برطرف می کند.

هر چند تحقیقات مربوط به سرم ها و ژلهای HA نویدبخش هستند، تحقیقی وجود نداشته است که نشان دهند مکمل های اسید هیالورونیک می توانند همان مزایا را ارائه دهند.

با این حال، از آنجایی که مکمل های خوراکی سطوح اسید هیالورونیک موجود در پوست را افزایش می‌دهند، این احتمال منطقی است که آنها مزایایی داشته باشند.

خلاصه

استعمال مستقیم اسید هیالورونیک در یک زخم باز می تواند به تسریع روند التیام کمک کند. مشخص نشده است که مکمل HA اثر مشابهی دارد.

3. تسکین درد مفصلی از طریق روان‌کاری مناسب استخوان ها

همانطور که گفتیم اسید هیالورونیک در مفاصل نیز یافت می شود، جایی که فضای بین استخوان هایتان را بخوبی روان‌کاری می کند.

زمانی که مفاصل بخوبی روان‌کاری می شوند، احتمال سایش استخوان ها به همدیگر و در نتیجه ایجاد درد کاهش می یابد.

مکمل های اسید هیالورونیک برای افراد مبتلا به استئوآرتریت (نوعی بیماری مفصلی دژنراتیو ناشی از سائیدگی و پارگی مفاصل در گذر زمان) بسیار مفید است.

آزمایشات نشانگر این است که مصرف روزانه 200-80 میلی گرم HA به مدت حداقل دو ماه بطور قابل ملاحظه ای درد زانو در افراد مبتلا به استئوآرتریت را کاهش می دهد (به ویژه در افراد 40 تا 70 ساله).

اسید هیالورونیک می تواند برای تسکین درد مستقیما به مفاصل تزریق شود. با این حال، آنالیز 1200 بزرگسال کاهش متوسط درد و افزایش ریسک عوارض جانبی را نشان داد.

برخی تحقیقات نشان می دهند که مصرف مکمل اسید هیالورونیک همراه با تزریق این ماده می تواند مزیت کاهش درد را تقویت کند و فاصله زمانی بین تزریقات را افزایش می دهد.

خلاصه

مکمل های اسید هیالورونیک در افراد مبتلا به استئوآرتریت در کاهش درد مفصلی موثر هستند. تزریقات نیز می توانند استفاده شوند ولی با افزایش ریسک عوارض همراه هستند.

4. تسکین علائم رفلاکس اسید

تحقیقات جدید نشان می دهند مکمل های اسید هیالورونیک ممکن است به کاهش علائم رفلاکس معده کمک کنند.

زمانی که رفلاکس اسید رخ می دهد، محتوای معده به داخل مری و نهایتا حفره دهان برگشته و موجب درد،‌ سوزش و آسیب به دیواره مری می شود.

اسید هیالورونیک میتواند به تسکین و ترمیم آسیب دیواره مری و تسریع روند التیام کمک کند.

یک مطالعه در لوله آزمایش نشان داد که افزودن مخلوطی از HA و کندرویتین سولفات به بافت گلو آسیب دیده با اسید کمک می کند که نسبت به حالت بدون درمان سریعتر التیام یابد.

مطالعات انسانی مزایای اسید هیالورونیک را نشان می دهند.

یک مطالعه دریافت که مصرف مکمل اسید هیالورونیک و کندرویتین سولفات همراه با داروی کاهنده اسید تا 60 درصد بیش از مصرف داروی کاهنده اسید به تنهایی علائم رفلاکس اسید را کاهش داد.

مطالعه دوم نشان داد که همین نوع مکمل در مقایسه با دارونما بیش از 5 برابر در کاهش علائم رفلاکس اسید موثرتر است.

تحقیقات در این زمینه نسبتا جدید است و مطالعات بیشتری برای تکرار این نتایج مورد نیاز است. با این وجود، این نتایج نویدبخش هستند.

خلاصه

ترکیبی از مکمل حاوی HA و کندرویتین سولفات ممکن است در برخی از افراد به کاهش علائم رفلاکس معده کمک کند.

5. تسکین خشکی و ناراحتی چشمی

تقریبا یک نفر از هر هفت بزرگسال از علائم خشکی چشم به دلیل کاهش تولید اشک یا تبخیر سریع اشک رنج می برند.

از آنجایی که HA در حفظ رطوبت عالی عمل می کند، اغلب برای درمان خشکی چشم استفاده می شود.

نشان داده شده است که قطره های چشمی حاوی 04.-0.2 درصد HA علائم خشکی چشم را کاهش و سلامت چشم را بهبود می دهند.

لنزهای تماسی که به آرامی اسید هیالورونیک را آزاد می کنند، به عنوان درمان احتمالی برای خشکی چشم توسعه یافته اند.

به علاوه، قطره چشمی HA غالبا در طی جراحی چشم برای کاهش التهاب و تسریع التیام زخم استفاده می شود.

هر چند نشان داده شده است که استعمال مستقیم این قطره های چشمی علائم خشکی چشم را کاهش و سلامت کلی چشم را بهبود می بخشد، مشخص نیست که مکمل های خوراکی اثرات مشابهی دارند.

تا به امروز، هیچ مطالعه ای اثرات مکمل های اسید هیالورونیک در خشکی چشم را بررسی نکرده است، ولی ممکن است در آینده تحت بررسی قرار گیرد.

خلاصه

اسید هیالورونیک به طور طبیعی در چشم یافت می شود و اغلب یکی از اجزای قطرات چشمی برای تسکین علائم خشکی چشم است. مشخص نشده است که مکمل اسید هیالورونیک اثرات مشابهی دارد.

6. حفظ استحکام استخوان

تراکم استخوان
سمت راست تراکم کم، سمت راست تراکم استخوان سالم

تحقیقات حیوانی جدید برای بررسی اثرات مکمل های HA در سلامت استخوان آغاز شده‌اند.

دو مطالعه دریافته اند که مکمل های HA می توانند به کاهش سرعت زوال استخوانی در استئوپنی (مرحله اولیه زوال استخوانی که در نهایت به پوکی استخوان ختم می شود) کمک کنند.

مطالعات انجام شده در لوله آزمایش نشان می دهند که دوز بالای اسید هیالورونیک می تواند فعالیت استئوبلاست ها (سلولهای مسئول ساخت بافت استخوانی جدید) را افزایش دهد.

هر چند اثرات HA بر روی سلامت استخوان در انسان هنوز مطالعه نشده است، مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی اولیه نویدبخش بوده اند.

خلاصه

تحقیقات حیوانی و آزمایشگاهی نشان می دهند که دوز بالای اسید هیالورونیک ممکن است از زوال استخوانی جلوگیری کند، ولی تحقیقات انسانی انجام نشده اند.

7. اسید هیالورونیک می تواند از درد مثانه جلوگیری کند

تقریبا 6-3 درصد زنان از شرایطی موسوم به سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک رنج می برند.

این اختلال موجب درد شکمی و حساسیت به درد همراه با ادرار مکرر و شدید می شود.

هر چند دلایل سیستیت بینابینی نامشخص است، نشان داده شده است زمانی که اسید هیالورونیک مستقیما از طریق یک کاتتر به داخل مثانه وارد می شود به کاهش درد و کاهش دفعات ادرار وابسته به این اختلال کمک می کند.

مشخص نیست که چرا اسید هیالورونیک به تسکین این علائم کمک می کند، ولی محققان این فرضیه را مطرح کرده اند که اسید هیالورونیک به ترمیم آسیب دیدگی بافت مثانه کمک می کند و حساسیت آن به درد را کاهش می دهد.

هنوز مطالعات تعیین نکرده اند که مکمل های خوراکی اسید هیالورونیک می توانند مقدار آن را به اندازه کافی در مثانه افزایش دهند تا اثرات مشابهی ارائه دهد.

خلاصه

زمانی که اسید هیالورونیک مستقیما از طریق یک کاتتر وارد مثانه می شود می تواند درد مثانه را تسکین دهد ولی مصرف مکمل خوراکی ممکن است اثرات مشابهی نداشته باشد.

عوارض جانبی احتمالی و اقدامات احتیاطی

بطور کلی استفاده از اسید هیالورونیک بی خطر است و تنها چند عارضه جانبی برای آن گزارش شده است.

از آنجایی که بدن به طور طبیعی آن را تولید می کند، واکنش های آلرژیک بسیار نادر هستند.

یک مطالعه بر روی 60 فرد مبتلا به استئوآرتریت که بمدت یک سال 200 میلیگرم/ روز HA مصرف می کردند، عوارض نامطلوبی نشان نداد.

با این حال، اثرات HA در طی بارداری یا شیردهی بطور کامل مطالعه نشده است، بنابراین این گروه بهتر است احتیاط کرده و از مصرف این مکمل ها خودداری کنند.

همچنین، شواهدی وجود دارد که سلولهای سرطانی به HA حساس هستند و مصرف این مکمل ها می تواند تریگری منفی باشد و  رشد آنها را تسریع کند.

به این دلایل، بطور کلی توصیه می شود که افراد مبتلا به سرطان یا دارای سابقه سرطان از مصرف مکمل HA خودداری کنند.

تزریق HA به داخل پوست یا مفاصل ریسک بالاتری برای عوارض جانبی دارد. با این حال، واکنش های منفی عمدتا به روش تزریق مرتبط هستند و نه خود HA.

پس به طور کل می توان گفت اگر در گروه های حساس پزشکی قرار ندارید می توانید بدون نگرانی HA را در روتین پوستی خود قرار دهید.

هیالورونیک اسید در چه محصولاتی یافت می‌شود؟

سرم‌ها:

HA در طیف گسترده‌ای از محصولات مراقبت پوستی و زیبایی یافت می‌شود. HA که در سرم‌های جذبی به کار می‌رود از ریز مولکول‌های هیالورونان تشکیل شده و به دلیل سایز بسیار کوچک ذرات آن با ماساژ قابل جذب است. برای بهترین تجربه‌ی جذب این محصولات می‌توانید از دستگاه‌هایی نظیر درما اف‌ها، دستگاه‌های التراسونیک و الکتروپوریشن استفاده کنید.

این نوع از HA را می‌توانید در سرم‌های جذبی، مزوسرم‌ها و میکروسرم‌ها پیدا کنید. میکروسرم‌ها به دلیل کوچک‌تر بودن ذراتشان قابلیت جذب بهتری دارند.

ماسک‌ها

انواع ماسک‌های ورقه‌ای و پودری و هیدروژلی می‌توانند دارای هیالورونان باشند. این نوع ماسک‌ها صرفا برای آبرسانی و شادابی پوست تولید می‌شوند و با مقادیر قابل توجهی از HA شادابی را به پوست شما هدیه می‌دهند.

فیلرها

فیلرهای حجم‌دهنده امروزه از هیالورونیک اسید کراس لینک شده به عنوان یک حجم‌دهنده‌ی غیرسمی و ایمن که به راحتی جذب نمی‌شوند و زیر پوست جا به جا نمی‌شوند. غلظت HA در این فیلرها میزان ویسکوزیته‌ی فیلر را مشخص می‌کند.

کوکتل‌ها

کوکتل‌های آبرسان معمولا بر پایه‌ی هیالورونیک اسید تولید می‌شوند. این محصولات علاوه بر این ماده، دارای چندین ترکیب مفید دیگر برای حفظ رطوبت پوست، بازسازی پوست، جوانسازی و چندین مورد دیگر هستند. کوکتل‌ها درمان‌های تخصصی هستند و معمولا ساختار درشت مولکولی دارند. بنابراین مصرف آن‌ها با دستگاه‌های میکرونیدلینگ و یا به صورت تزریقی (مزوتراپی)

ژل‌های آبرسان

ژل‌های آبرسان که با نام ژل‌های هیدرودرمی نیز شناخته می‌شوند از HA به عنوان آبرسان مکمل در کنار ترکیبات قابل یونیزاسیون استفاده می‌کنند.

آیا هیالورونیک اسید با سایر اکتیوها در تداخل است؟

اکتیوهایی نظیر ویتامین سی و رتینول نمی‌توانند در یک روتین در کنار هم قرار بگیرند زیرا در میان‌مدت منجر به حساسیت پوست می‌شوند. اما هیالورونیک اسید از این قاعده استثناست. HA هیچ واکنش التهابی و آلرژیکی در پی ندارد و می‌تواند در کنار هر اکتیو دیگری در روتین پوستی شما قرار بگیرد.

اگر پوست دهیدراته‌ای دارید حتما باید از محصولات حاوی هیالورونان در روتین خود استفاده کنید. پوست دهیدراته در افرادی که در معرض دود و هوای آلوده هستند و یا مصرف دخانیات و الکل بالایی دارند مشهود است. نوشیدن آب کافی می‌تواند به شما در این امر کمک کند.